Histeria, Nerwica histeryczna, Nerwica dysocjacyjna, Nerwica pitiatyczna

Wśród objawów cielesnych histerii najczęściej spotykane są bóle w jamie brzusznej, kołatanie i zaburzenia akcji serca, uczucie kuli w gardle i zaburzenia miesiączkowania u kobiet. Z objawów wegetatywnych najczęściej pojawiają się wymioty, uporczywa czkawka, zawroty głowy, zatrzymanie oddawania moczu i wybroczyny w różnych miejscach ciała. Czasem pojawiają się znieczulenia, nie pokrywające się z unerwieniem anatomicznym, a innym razem przeczulice. Wszystkie objawy cechuje duża zmienność i zależą od sugestywnych wpływów otoczenia. Powstają nagle i równie nagle ustępują. Z ośrodkowych objawów neurologicznych spotykamy napady drgawkowe, ślepotę, niemotę i głuchotę, zaburzenia chodzenia i stania, brak koordynacji ruchowej, porażenia połowicze.

Przyczyny pojawienia się histerii, podobnie jak innych nerwic, nie są do końca jasne. Na ich powstawanie wpływają zarówno predyspozycje neurologiczne i charakterologiczne, jak i okoliczności zewnętrzne. Współczesna medycyna nie mówi o dziedziczeniu histerii czy nawet skłonności do niej. Wiele badań potwierdza jednak przypuszczenia, że wpływ na powstawanie histerycznych postaw mają pierwsze lata życia dziecka. Jednak większość specjalistów uważa, że podłożem wszystkich nerwic, w tym histerii, jest lęk i sposoby obrony przed nim, pewna rozbieżność między możliwościami i osiągnięciami. Brak ciepła w dzieciństwie, nerwicowi rodzice, frustracja pragnień, zazdrość i rywalizacja też mają swój wpływ na kształtowanie histerycznych zachowań.

Omawiane zaburzenie jest typowe dla ludzi o osobowości histerycznej ale zdarza się też sporadycznie u osób niewykazujących takich cech np. osoba tracąca prace doznaje bólu ręki, gdy znajdzie nową prace ból ustępuje, lub nagły napad płaczu, krzyku w celu zwrócenia na siebie uwagi lub rozładowania emocji. Histeria może pojawiać się w warunkach więziennych obejmując dużą grupę oraz w wojsku.

Wtórnymi skutkami nerwicy może być: zaniżone poczucie własnej wartości i dążenie do kompensowania go szczególnymi osiągnięciami, czy nadmiernym zaangażowaniem w pracę. Współcześnie za podstawowy skutek nerwicy uważa się zgeneralizowaną utratę radości życia. Szczegółowo może to być np. wypadanie z ról społecznych i rodzinnych, nadużywanie systemu medycznego, zbędnie podejmowana diagnostyka, zbędne uzależniające stosowanie farmakoterapii, spadek aktywności i wydolności zawodowej, izolacja w domu, samobójstwa.

W chwili obecnej nie są znane skuteczne metody zapobiegania chorobie.

W przypadku podejrzenia zaburzeń dysocjacyjnych należy zasięgnąć porady lekarza psychiatry.

Autoterapia, choć jest możliwa, najczęściej bywa trudna. Bo wszystko sprowadza się do sokratesowskiego "poznania siebie". Do tego potrzebna jest pomoc specjalisty. Natomiast kurację specjalisty może wspomóc sam pacjent i jego bliscy. Pacjent może uświadomić sobie, że histerii sprzyjają egoizm i silna koncentracja na sobie. Pomoże zatem zajęcie się innymi.

W leczeniu histerii dużą rolę odgrywa psychoterapia, która posługuje się sugestią słowną. To oddziaływanie słowne polega na przekonaniu chorego, iż jego cierpienie jest przemijające oraz na namawianiu do wykonywania różnych ćwiczeń i zabiegów - zalecanych indywidualnie, zależnie od osobowości pacjenta i objawów choroby - w celu uzyskania zdolności racjonalnego reagowania na sytuację. Niektórym chorym podaje się środki uspokajające. Dla wielu bardzo skuteczna jest hipnoza.