Przewlekła obturacyjna choroba płuc - POChP

---

---

Częstą przyczyną zaostrzenia POChP jest rozwój zakażenia bakteryjnego.
W normalnych warunkach błona śluzowa tchawicy, oskrzeli i oskrzelików jest jałowa. Jednak w miarę rozwoju POChP dochodzi do obfitego wytwarzania śluzu, oraz do uszkodzenia rzęsek nabłonka migawkowego i całego mechanizmu samooczyszczania się oskrzeli oraz gardła i nosa z wydzieliny śluzowej z ich pomocą. Wobec obfitości zalegającej wydzieliny śluzowej  chorobotwórcze aktywizują się bakterie Haemophilus influenzae i Streptococcus pneumoniae, które normalnie nie są obecne w drogach oddechowych poniżej krtani, Teraz jednak wobec uszkodzeń mechanizmu śluzowo-rzęskowego i obfitości pożywienia mogą intensywnie się rozwijać.

Zaostrzenia POChP mogą przebiegać z następującymi objawami:

- nasilenie duszności,
- nasilenie kaszlu,

- zwiększenie wydzielania ropnej plwociny,

- zwiększenie objętości odkrztuszanej plwociny,

- objawy typowe dla przeziębienia, grypy, ból gardła, itp.

- nasilenie świszczącego oddechu,

- zmniejszenie tolerancji wysiłku,

- zatrzymanie wody w ustroju,

- nasilenie zmęczenia

Uwaga powyższe objawy mogą być też wynikiem innych chorób!

W diagnostyce zaostrzenia POChP należy uwzględnić:  zapalenie płuc, odmę opłucnową, niewydolność lewej komory serca i obrzęk płuc,  zatorowość płucną, niedrożność górnych dróg oddechowych, płyn w jamie opłucnej, raka płuca. Przykładowo ból w klatce piersiowej i gorączka nie należą do częstych objawów zaostrzenia POChP i ich obecność powinna skłonić do diagnozy np. pod kątem zapalenia płuc.

Leczenie zaostrzenia POChP - nasilenie duszności

Jeśli ma miejsce znaczne nasilenie duszności, która ogranicza codzienne czynności może nie wystarczyć zwiększenie dawek leków stosowanych w stabilnej postaci choroby. Przy braku istotnych przeciwwskazań lekarz może przepisać doustne glikokortykosterydy. Nie powinno się ich stosować dłużej, niż 14 dni; dłuższa kortykoterapia nie przynosi większych korzyści. U chorych wymagających częstego stosowania doustnych glikokortykosterydów należy rozważyć profilaktykę osteoporozy.
Leczenie zaostrzenia z objawami przeziębieniowymi

W tego typu zaostrzeniach (jeśli nie są ciężkie) należy uwzględnić leczenie objawowe właściwe dla danej choroby, która spowodowała zaostrzenie.

Leczenie zaostrzenia - zwiększenie wydzielania ropnej plwociny

Odkrztuszanie zwiększonej ilości ropnej plwociny świadczy o infekcji bakteryjnej dróg oddechowych. W leczeniu zaostrzeń o podłożu bakteryjnym (angina, zapalenie płuc) obok leków rozszerzających oskrzela (omówionych wyżej)  stosuje się antybiotyki. Chorzy z zaostrzeniami przebiegającymi bez odkrztuszania zwiększonej ilości ropnej plwociny nie wymagają stosowania antybiotyków, pod warunkiem że na radiogramie klatki piersiowej nie stwierdza się nacieków w płucach i chory nie ma klinicznych objawów zapalenia płuc.

Ciężkie zaostrzenie POChP może wymagać hospitalizacji

Objawy wskazujące na ciężkie zaostrzenie POChP to: silna duszność, oddychanie przez "zasznurowane usta", wystąpienie sinicy,  pojawienie się obrzęków. Ponadto silny zespół splątania ( bardzo złe samopoczucie, silne bóle głowy, darcie w członkach, brak apetytu lub zaburzenia przewodu pokarmowego, bezsenność, zawroty i uderzenia krwi do głowy, nadwrażliwość). Decydując o leczeniu chorego w szpitalu albo w domu, należy uwzględnić zagrożenie kwasicą oraz preferencje pacjenta.

 

oprac. mgr Edward Ozga-Michalski

 

Piśmiennictwo:

1.  Postępowanie w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc u dorosłych w podstawowej ispecjalistycznej opiece zdrowotnej- Aktualne (2004) zalecenia brytyjskie; oprac. prof. dr hab. med. Ewa Niżankowska-Mogilnicka Klinika Pulmonologii II Katedry Chorób Wewnętrznych CM UJ w Krakowie; Medycyna Praktyczna 2004/04 (na podstawie Chronic obstructive pulmonary disease National clinical guideline on management of

chronic obstructive pulmonary disease in adults in primary and secondary care National Collaborating Centre for Chronic Conditions  Thorax, 2004; 59 (suppl. I): 1-232 -

2.  Światowa strategia rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc; Dr med.Małgorzata Kołaczkowska Katedra i Klinika Ftyzjopneumonologii AM w Poznaniu (Kierownik: dr hab. med. Witold Młynarczyk, prof. AM); Opracowano na podstawie Raportu National Heart, Lung, and Blood Institute oraz WHO w ramach programu Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease - Gold);Terapia NR 5 (137), MAJ 2003  

3. Obturacyjna choroba płuc;  Wywiad z dr hab. n. med. Dorotą Górecką z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie; Mirosława Błażejowska i Agnieszka Siejca; Medycyna Rodzinna zeszyt 22 (1/2003)     

4. Rola zakażenia w patogenezie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) Medycyna Rodzinna – zeszyt 14 (3-4/2001)
5. Znaczenie kliniczne zakażeń w zaostrzeniach przewlekłej obturacyjnej choroby płuc Medycyna Praktyczna 2000/10; tłumaczyła lek. med. Magdalena Celińska ;Konsultowała dr hab. med. Dorota Górecka.
6. Miejsce cholinolityków w leczeniu obturacji dróg oddechowych; Dr med. Krzysztof Karwat Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii AM w Warszawie; : Terapia NR 2 (133), LUTY 2003

7. Nowe możliwości leczenia chorób zapalnych i obturacyjnych dróg oddechowych - podawanie leków w nebulizacji; Lek. Maciej Kupczyk, prof. dr hab. med. Piotr Kuna Klinika Pneumonologii i Alergologii AM w Łodzi; Terapia NR 4, z. 1 (119), KWIECIEŃ 2002
8. Encyklopedie i witryny medyczne