Przewlekła obturacyjna choroba płuc - POChP

1. CZYM JEST OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC?

Zagraża co 10 dorosłemu Polakowi?

Ta choroba zagraża coraz większej liczbie mężczyzn i kobiet.  Zachorowalność na nią zbliża się do poziomu 10% całej dorosłej populacji. W Polsce liczba chorych szacowana jest na ok. 2 miliony osób. Wywołuje ją głównie palenie papierosów. Prawie 90% chorych to wieloletni palacze!  Ponadto przyczyną choroby jest zanieczyszczenie powietrza w miejscu pracy i w miejscu zamieszkania oraz częste, nawracające infekcje oddechowe i zapalenia oskrzeli - zwłaszcza we wczesnych latach życia.
Definicja

Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP) wywołuje ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe i uczucie duszności. Bardzo złą informacją dla chorego jest to, że ograniczenie przepływu jest niecałkowicie odwracalnie – czyli narasta wraz z wiekiem chorego oraz liczbą tzw. zaostrzeń choroby wywołanych np. przez infekcje.

Przewlekła obturacyjna choroba płuc jest nową nazwą dla dwóch chorób znanych jako:
1. Przewlekłe zapalenie oskrzeli (lub przewlekły bronchit)
2. Rozedma płuc.
Obie choroby zostały ujęte jako jedna jednostka chorobowa, gdyż są wywoływane przez podobne przyczyny (głównie przez wdychanie dymu tytoniowego i oraz inne lotne substancje drażniące);  jak również charakteryzują się podobnymi zaburzeniami czynności płuc.

Objawy obduracyjnej choroby płuc
1. Pierwszym objawem choroby jest poranny kaszel bez powodu. W miarę rozwoju choroby pojawia się uczucie duszności i zmęczenia przy czynnościach wymagających wysiłku fizycznego.  Wysiłkowi towarzyszy kaszel, utrata tchu, a czasem świszczący oddech. W zaawansowanej postaci POChP chory odczuwa duszność nawet przy najmniejszym wysiłku.
Narastająca duszność
Definicja POChP eksponuje niebezpieczny dla zdrowia objaw – jakim jest zmniejszeniem przepływu powietrza – powodujący duszności. Częstą przyczyną duszności jest również skurcz oskrzeli wywołany zapaleniem oskrzeli, czy zaleganiem wydzieliny. Ale pamiętajmy, że przyczyną duszności może być również początek astmy.
Jak odróżnić atak duszności obduracyjnej od ataku astmy?
Charakterystyczną cechą obduracyjnej duszności jest to, że występuje prawie wyłącznie podczas wysiłku fizycznego. (Niekiedy tylko bodźcem może być  zimne powietrze lub nasilenie kontaktu z drażniącymi substancjami chemicznymi.).  Chorzy mają także nocne napady duszności. Stan obduracyjnej duszności nazywany bywa - skurczowym lub „spastycznym” zapaleniem oskrzeli. Pod względem nasilenia duszności może przypominać astmę oskrzelową. W astmie występuje jednak odwracalnośc skurczu  oraz wielość bodźców  wywołujących atak, w tym wysoce charakterystyczne zjawisko uczulenia i atopii.
Ta choroba rozwija się też bezobjawowo!
W odróżnieniu od astmy zwężanie światła oskrzeli może przez wiele lat rozwijać się podstępnie, bezobjawowo. Gdy chory zauważa swój problem i zgłasza się do lekarza z uczuciem duszności choroba zazwyczaj jest już wysoce zawansowana, a pacjent jest zwykle w średnim lub starszym wieku. W zaawansowanej chorobie płucom może brakować już ponad połowy rezerw oddechowych! Słowem tej części, z której przy normalnym oddychaniu nie korzystamy; a po którą sięgamy podczas wysiłku fizycznego.
Przyczyny POChP?
1. U 9 na 10 chorych POChP  niedrożność oskrzeli jest spowodowana paleniem papierosów. Skutkiem jest przewlekłe zapalenie błony śluzowej oskrzeli, co wywołuje zwężenie oskrzeli.

2. Inne przyczyny przewlekłego zapalenia śluzówki i zwężenia oskrzeli to: pyły (pył węglowy, cementowy, z mąki w młynach, itp.);  toksyczne gazy w środowisku pracy i życia (smog ze spalin samochodowych, ozon, tlenek siarki, itp.).
3. Przyczyną choroby są też często nawracające i rzadko leczone infekcje układu oddechowego – zwłaszcza przewlekłe zapalenia oskrzeli z okresu dzieciństwa.
Zaostrzenia przebiegu choroby
W przebiegu zaawansowanej obduracyjnej choroby płuc występują nagłe zaostrzenia, wywołane np. infekcjami wirusowymi (przeziębienie, grypa, zapalenie oskrzeli) oraz infekcjami bakteryjnymi dróg oddechowych (ból gardła, angina, zapalenie płuc). Objawami zaostrzeń jest nasilenie duszności oraz zwiększona ilość odkrztuszanej wydzieliny, która może mieć charakter ropny. U chorych z upośledzoną czynnością płuc z powodu rozedmy w czasie nagłego zaostrzenia może pojawić się dolegliwa niewydolność oddechowa. Niekiedy objawy tej choroby imitują astmę i mogą być z nią mylone przez chorych.

Inne czyniki ryzyka POChP

Pomimo statystycznej sprawczej dominacji dymu tytoniowego, jako czynnika nr 1 w wywoływaniu  choroby u większości nałogowych palaczy nie dochodzi do rozwoju choroby. Z nieznanych przyczyn na POChP zapada tylko 1 lub 2 na 10 palących. Dlatego duże zainteresowanie budzi pozostała lista czynników ryzyka. Obok wspomnianych wyżej  nawracających zakażeń dróg oddechowych (i zapaleń oskrzeli) oraz zanieczyszczenie powietrza  wymienia się: czynniki genetyczne (w tym niedobór alfa-1 antytrypsyny), wiek, płeć, nadreaktywność oskrzeli, warunki socjalno-bytowe, niską wagę urodzeniową, poważne infekcje dróg oddechowych przebyte w dzieciństwie.