Wpływ luteiny na plamkę żółtą

Antyoksydanty (np. luteina) zapobiegają uszkodzeniom oksydacyjnym siatkówki, co zapobiega z kolei rozwojowi AMD. Witaminy A, C, E oraz pierwiastki takie, jak selen i mangan, przyczyniają się zarówno do zapobiegania niektórym schorzeniom oczu, jak i spowalnienia toczących się już procesów degeneracyjnych. Dzięki temu mają one pozytywny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie narządu wzroku. Witamina A (Retinol) jest istotnym składnikiem światłoczułych komórek siatkówki oka (fotoreceptorów), odgrywając tym samym bardzo istotną rolę w procesie widzenia. Witamina E (α-tokoferol) jest składnikiem błony komórkowej. Spełnia również funkcję ochronną działając jako antyutleniacz tłuszczowy. Witamina C – kwas askorbowy – jest bardzo ważnym antyutleniaczem, który musi być dostarczany wraz z właściwą dietą, ponieważ organizm człowieka nie posiada zdolności syntetyzowania tej witaminy. Najbogatszym źródłem witaminy C są owoce cytrusowe i warzywa, jednakże podczas procesów przetwórczych witamina C często traci swoje właściwości. Witamina C bierze również udział w procesach syntezy kolagenu i przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania tkanki kostnej i łącznej. Selen i mangan są bardzo istotnymi pierwiastkami wchodzącymi w skład niektórych enzymów. Mikroelementy te biorą również czynny udział w antyoksydacyjnych procesach obronnych komórki.

 Antyoksydanty zmniejszają proces powstawania szkodliwych utlenionych form, a przez to chronią zewnętrzne segmenty fotoreceptorów. W procesie rozwoju AMD dochodzi także do odkładania się utlenionych form różnych związków chemicznych w tkankach, co prowadzić może do uszkodzenia lub śmierci komórek. Podawanie luteiny może zahamować odkładanie się tych związków, a przez to spowalniać procesy degeneracyjne siatkówki. Liczne badania potwierdzają, że przyjmowanie (suplementacja) luteiny prowadzi do wzrostu gęstości barwników plamkowych oraz poprawy funkcji wzrokowej nie tylko u osób zdrowych, ale także u chorujących na AMD. Luteina (a także inne karotenoidy) mogą spowalniać postęp szeregu innych chorób, będących przyczyną zaburzeń widzenia.

Zaćma

Uważa się, iż do rozwoju zaćmy przyczynia się m.in. promieniowanie UV. Wywiera ono działanie zarówno przez bezpośrednie uszkodzenia DNA komórek soczewki, jak i przez produkcję wolnych rodników tlenowych. Na rozwój zaćmy wpływ mają także inne czynniki, jak np. obniżony poziom glutationu, co przyczynia się do zaburzeń układu antyoksydacyjnego soczewki oka. U chorych na zaćmę występuje obniżony poziom witaminy A, karotenów, karotenoidów: luteiny i zeaksantyny oraz witaminy B. Spożywanie produktów naturalnych, jak i suplementów farmakologicznych zawierających karotenoidy, witaminę C, E, kwas foliowy i ryboflawinę, prowadzi do poprawy wzroku u chorych z zaćmą związaną z wiekiem. Może być to związane zarówno z hamowaniem procesu mętnienia soczewki, jak i ze zwiększeniem gęstości barwników plamkowych.

Retinopatia cukrzycowa

Droga promieni świetlnych prowadzi przez rogówkę i soczewkę, następnie przez źrenicę (otwór w tęczówce – kolorowej części naszego oka) i ciało szkliste dochodzi do siatkówki. Ta ostatnia składa się m.in. z wielu receptorów wrażliwych na bodźce świetlne. Jej centralna część – plamka – odpowiada za ostre (centralne) widzenie oraz rozpoznawanie kolorów. Siatkówka (błona wewnętrzna) musi być zaopatrywana w substancje odżywcze i tlen przez gęstą sieć naczyń krwionośnych, z których najmniejsze to naczynia włosowate. Retinopatia cukrzycowa to najczęstsze powikłanie cukrzycy i dotyczy właśnie siatkówki. Uszkodzenie następuje jednak pośrednio: najpierw podlegają mu naczynia włosowate, potem receptory i włókna nerwowe w błonie wewnętrznej.

W badaniach podejmujących temat wpływu antyoksydantów na rozwój retinopatii cukrzycowej zaobserwowano, eż długoterminowe przyjmowanie antyoksydantów hamuje tworzenie zaburzeń naczyniowych siatkówki i rozwój retinopatii cukrzycowej we wczesnych stadiach. Luteina efektywnie redukuje uszkodzenia siatkówki powstające w mechanizmie niedokrwienia.

Substancje lecznicze wchodzące najczęściej w skład preparatów dostępnych bez recepty stosowanych w chorobach oczu

1. KAROTENOIDY

·        Luteina

·        Zeaksantyna - 1,6 mg

Oba karotenoidy występują w fotoreceptorach i w komórkach nabłonka barwnikowego plamki (najważniejszych częściach siatkówki oka), nadając jej żółte zabarwienie. Zarówno zeaksantyna, jak i luteina, posiadają silne właściwości przeciwutleniające (antyoksydacyjne) i stanowią swoisty filtr szkodliwego (dla siatkówki) promieniowania światła niebieskiego i nadfioletowego. Zarówno zeaksantyna jak i luteina nie są syntetyzowane przez nasz organizm, dlatego istnieje konieczność ich suplementacji szczególnie w profilaktyce zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD).

2. ANTYOKSYDANTY

·        L-glutation

Jeden z najważniejszych antyoksydantów – kluczowy „zmiatacz” wolnych rodników, niezbędny w odtruwaniu komórek oka. W siatkówce L-glutation ochrania wielonienasycone kwasy tłuszczowe przed szkodliwą oksydacją (utlenianiem). Niedobory tego składnika nasilają się wraz z wiekiem i prowadzą do tzw. stresu oksydacyjnego.

·        Pine bar (ekstrakt z sosny syberyjskiej)

Ekstrakt z sosny syberyjskiej – pycnogenol – standaryzowany na zawartość flawonoidów jest obecnie – jak wykazały badania kliniczne – najsilniejszym ze znanych antyoksydantów pochodzenia roślinnego. Pycnogenol jest stosowany w retinopatii cukrzycowej, gdyż zwiększa przepływ krwi i uszczelnia naczynia kapilarne występujące w oku oraz stabilizuje kolagen i przeciwdziała stanom

zapalnym. Pycnogenol zalecany jest w początkowych etapach retinopatii cukrzycowej.

·        Borówka czernica (ekstrakt)

Ekstrakt z borówki czernicy standaryzowany na obecność antocyjanozydów zawiera ponad 15 związków, m.in.: myrtylina, rutozyd, kwercetyna, pochodne malwidyny, delfinidyny i cyjanidyny uszczelniają ściany małych naczyń krwionośnych oka znajdując zastosowanie w leczeniu stanów zapalnych, obrzęków i mikrokrwawień ocznych. Antocyjanozydy regulują również mikrokrążenie w naczyniach siatkówki i w obrębie tęczówki poprawiając ostrość widzenia. Regenerują ponadto barwnik wzrokowy (rodopsynę) biorący udział w adaptacji wzroku do półmroku i ciemności. Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym antocyjanozydy hamują utlenianie lipidów – składników błon komórkowych oka. Ekstrakt z borówki czernicy powinien być stosowany w retinopatiach i w chorobach oczu wywołanych zaburzeniami mikrokrążenia, m.in. u osób starszych i u pacjentów chorych na cukrzycę.

3. OMEGA-3 - KWASY TŁUSZCZOWE

Nienasycone kwasy tłuszczowe OMEGA-3 posiadają właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe. Jeden ze składników należących do grupy kwasów Omega-3, kwas DHA (kwas dekozaheksaenowy) występuje naturalnie w siatkówce oka i zabezpiecza jej najbardziej wrażliwe miejsca – fotoreceptory. Kwas DHA przedłuża funkcjonowanie komórek siatkówki w szczególnie trudnych warunkach, w czasie niedokrwienia i niedotlenienia, oraz ogranicza odkładanie się toksycznych substancji przyczyniających się do rozwoju AMD. Stosowanie kwasów Omega-3 poprawia również ukrwienie nerwu wzrokowego.

4. WITAMINY

Witaminy z grupy B są bardzo ważne dla utrzymania fizjologicznych funkcji wzroku i ochrony przed zmianami chorobowymi w strukturach oka. Ich zmniejszone wytwarzanie lub niska podaż z pożywieniem mogą przyczynić się do różnych zmian chorobowych w strukturach oka.

·        Witamina B1 (tiamina)

Witamina B1 jest składnikiem niektórych enzymów i bierze udział w metabolizmie węglowodanów i kwasów tłuszczowych. Reguluje funkcjonowanie nerwu wzrokowego oraz dostarcza „energię” do mięśni. Objawem niedoboru witaminy B1 może być osłabienie kurczliwości mięśni oraz ból oczu.

·        Witamina B2 (ryboflawina)

Odgrywa ważną rolę w fizjologii tkanek pozbawionych unaczynienia, takich jak: rogówka, soczewka, szklistka i plamka. Niedobór witaminy B2 objawia się swędzeniem i pieczeniem oczu, nadwrażliwością na jasne światło oraz zwyrodnieniem rogówki. Suplementacja witaminy B2 jest zalecana w początkowym okresie zaćmy oraz w zapaleniu spojówek.

·        Witamina B3 (PP; niacyna)

Wpływa na regenerację barwnika wzrokowego - rodopsyny oraz poprawia ukrwienie oka.

·        Witamina B6 (pirydoksyna)

Niedobór witaminy B6 może być przyczyną zapalenia nerwów, w tym nerwu wzrokowego, oraz zmniejszonej odporności na infekcje. Pirydoksyna ułatwia wchłanianie magnezu, a także współdziała z innymi witaminami i mikroelementami, a także enzymami, w procesach metabolicznych tkanki nerwowej.

·        Witamina B9 (kwas foliowy)

Kwas foliowy jest niezbędny do syntezy witaminy B1, a jej metabolit do syntezy DNA.

·        Witamina B12 (cyjanokobalamina)

Spełnia funkcję koenzymu, zawiera w swej cząsteczce kobalt i bierze udział w transporcie tlenu we krwi. Obecność witaminy B12 jest niezbędna do syntezy białek odpowiedzialnych za utrzymanie prawidłowej funkcji narządu wzroku. Podaż tej witaminy jest szczególnie istotna u osób starszych ze względu na zmniejszenie jej wchłaniania wraz z wiekiem.

·        Witamina C

Wzmacnia ścianki naczyń, polepsza odżywianie soczewek, zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych, sprzyja normalizacji wytwarzania płynu łzowego.

·        Witamina E

Mając silne właściwości antyoksydacyjne, hamuje tworzenie toksycznych substancji uszkadzających naczynia krwionośne, zapobiega uszkodzeniu białek i komórek fotoreceptorów.