© 2008-2009 E-DIAGNOZA.PL Wszelkie prawa zastrzeżone.
wykonanie, forum, CMS: yellowteam.pl
grafika: xann reklamy
Zachowanie fizjologicznej mikroflory środowiska pochwy jest istotnym elementem w profilaktyce infekcji narządu rodnego kobiet. Artykuł przedstawia podstawowe wykładniki prawidłowej biocenozy pochwy oraz przegląd najczęściej występujących mikroorganizmów w wydzielinie pochwowej.
Ekosystem pochwy stanowią wszystkie mikroorganizmy, oraz produkty ich metabolizmu, bytujące w tej okolicy anatomicznej, powiązane ze sobą różnymi zależnościami i utrzymujące się w określonym stosunku ilościowym i jakościowym oraz inne elementy, takie jak złuszczone komórki nabłonka pochwy, wydzielina łojowa, wydzielina gruczołu Bartolina i inne.
Podstawą prawidłowego funkcjonowania narządu płciowego żeńskiego jest przede wszystkim utrzymanie jego fizjologicznej mikroflory, której skład uzależniony jest od wielu czynników zarówno pochodzących z zewnątrz, jak również z wewnątrz organizmu, a także od okolicy anatomicznej, w której występuje. Inna jest więc mikroflora sromu i okolic krocza, inna pochwy, a jeszcze inna szyjki macicy.
Największe znaczenie ma utrzymanie prawidłowej mikroflory pochwy, ze względu na fakt, iż stanowi ona połączenie pomiędzy zewnętrznymi a wewnętrznymi częściami narządu rodnego, a także jest najbardziej podatna na zakażenia, gdyż jej ciepłe i wilgotne środowisko stanowi wspaniałą pożywkę dla rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych. Flora bakteryjna pochwy (biocenoza pochwy) może zawierać mieszaninę mikroorganizmów pochodzących z różnych miejsc narządu rodnego. Składa się zarówno z tlenowych i beztlenowych drobnoustrojów niechorobotwórczych, jak również z tych wykazujących właściwości patogenne. Zachowanie odpowiedniej równowagi pomiędzy nimi zapewnia utrzymanie prawidłowego ph, a tym samym stanowi barierę ochronną przed infekcjami.
Flora bakteryjna pochwy jest bardzo wrażliwa na wiele czynników, pod wpływem których jej równowaga może zostać łatwo zachwiana. Wykazuje ona dużą osobniczą zmienność ilościową i jakościową. Zakłócenie równowagi pomiędzy bakteriami bytującymi na stałe w pochwie (bakterie komensalne) może doprowadzić do nadmiernego namnażania się jednego ze szczepów danego mikroorganizmu stając się zarazem czynnikiem etiologicznym stanu zapalnego.
Na stan fizjologicznej mikroflory pochwy może mieć wpływ:
U zdrowej kobiety w wieku rozrodczym flora bakteryjna pochwy zdominowana jest przez bakterie Lactobacillus (pałeczki kwasu mlekowego). Pałeczki te, to bakterie Gram-dodatnie, zwane również pałeczkami Döderleina, które są odpowiedzialne za utrzymanie równowagi mikrośrodowiska pochwy i w znaczny sposób ograniczają ryzyko wtargnięcia drobnoustrojów chorobotwórczych. Pokrywają one ściśle bogaty w węglowodany - niezbędne do procesów fermentacyjnych - nabłonek pochwy i wytwarzają substancje takie jak np. nadtlenek wodoru (woda utleniona) zapewniając: utrzymanie kwaśnego – o ph wynoszącym poniżej 4,5 – środowiska pochwy, stymulację układu odpornościowego oraz hamowanie namnażania i rozprzestrzeniania się bakterii chorobotwórczych. Zmniejszenie liczebności lub utrata bakterii Lactobacillus, pod wpływem złożonych zmian środowiska pochwy, prowadzi do zaburzenia jej biocenozy i nadmiernego wzrostu mikroorganizmów, szczególnie beztlenowych, co skutkuje pojawieniem się wykładników infekcji. Najczęściej dochodzi do namnażania się Gardnerella Vaginalis, Mycoplazma genitalium, Mykoplasma hominis oraz Ureaplasma urealyticum. Ze względu na szybką regenerację pałeczek kwasu mlekowego niejednokrotnie dochodzi do samoistnego powrotu flory bakteryjnej pochwy do stanu fizjologicznego. Należy jednak nadmienić, iż odnowa bakterii zakwaszających trwa o wiele dłużej aniżeli namnażanie innych bakterii, w związku z czym powrót do równowagi w ekosystemie pochwy jest dość trudny i długotrwały.
Rozwój mikroflory pochwy pobudzany jest głównie przez estrogeny. W życiu płodowym pochwa płodu żeńskiego jest jałowa. Pomimo tego, że jajniki dziewczynek do okresu pokwitania nie wytwarzają estrogenów, do 3 tygodnia życia u noworodka płci żeńskiej w wydzielinie pochwowej można stwierdzić obecność pałeczek kwasotwórczych. Wynika to z faktu, iż po urodzeniu noworodek pozostaje pod wpływem działania estrogenów matki wskutek przejścia tych hormonów przez barierę łożyskową. Do około 10 roku życia, dziewczynki znajdują się w tzw. okresie ciszy hormonalnej. Ich jajniki nie produkują hormonów płciowych, pobudzających rozwój pałeczek Döderleina, w związku z czym środowisko pochwy w tym wieku ma odczyn zasadowy. Podobna sytuacja występuje w okresie postmenopauzalnym. W związku z wygasaniem czynności jajników i spadkiem wydzielania estrogenów dochodzi do obniżania się ilości i zanikania pałeczek kwasu mlekowego, co skutkuje zmianą odczynu pochwy z kwaśnego na zasadowe. Ze względu na fakt, iż nabłonek pochwy bardzo szybko reaguje na wahania stężeń hormonów estrogennych, te dwie grupy wiekowe są wyjątkowo podatne na zaburzenia mikroflory pochwy.