Stworzenie mapy neuronów mózgu, obserwacja rozwoju komórek rakowych i śledzenie skuteczności stosowanej terapii antynowotworowej - takie możliwości daje małe, niepozorne białko - GFP. Choć poza świeceniem nie robi nic więcej, to i tak jest teraz najsłynniejszym białkiem świata - mówiła dr Beata Wielgus-Kutrowska podczas zajęć "Letniej Szkoły Fizyki" na Uniwersytecie Warszawskim.
Właściwości GFP (ang. green fluorescent protein, czyli zielone białko fluorescencyjne) - okazały się na tyle ciekawe, że jego odkrywcy i badacze: Martin Chalfie, Osamu Schimomura i Roger Tsien otrzymali w 2008 roku Nagrodę Nobla z chemii.
Pochodzące z ciała meduzy białko jest wykorzystywane jako lampka - znacznik umożliwiający badanie właściwości białek, fragmentów organizmów, guzów nowotworowych.
Jak wyjaśniała dr Wielgus-Kutrowska, można je "bezkarnie" przyłączyć do białek wytwarzanych przez organizm w sposób naturalny lub do całych komórek. "Jeśli przyczepimy je do białek żywego stworzenia - np. królika - wówczas będzie świeciła cała jego postać" - powiedziała.
Ciekawość naukowców budzi również fakt, że nadal nie jest znana dokładna funkcja GFP. W organizmie meduzy nie ma ono w zasadzie konkretnego zadania do wykonania. "Jest to jego kolejną zaletą. Gdyby odgrywało ono konkretną rolę, to przyczepiając je do innych białek spowodowalibyśmy, że organizm zyskiwałby tę dodatkową funkcję. W rezultacie mogłoby to być zabójcze" - tłumaczyła prelegentka.
Białko ma niewielkie wymiary, dzięki czemu nie przeszkadza w prawidłowym funkcjonowaniu tego elementu, do którego jest przyczepione.
Z takim przyczepionym kawałkiem GFP, białka mogą być swobodnie produkowane przez organizm. Jest ono doskonałym znacznikiem, bo jeżeli białko w organizmie się przemieści to razem z nim zrobi to również świecące GFP. Dzięki temu można obserwować reakcje i procesy zachodzące w organizmie.
Wszystkie inne białka są dla naszych oczu szarą masą, dlatego trudno było np. wyodrębnić znajdujące się w mózgu neurony. Właśnie GFP naukowcy zawdzięczają stworzenie mapy neuronów w mózgu myszy.