Sportowcy też chorują przewlekle. Czy wtedy terapia może zamienić się w doping?

Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, która dotyka część populacji. Sportowiec, jak każdy śmiertelnik, także może cierpieć na tę dolegliwość. Statystycznie jednak zapadalność na astmę u sportowców jest zaskakująco wysoka.

Choroba zawodowa?
W sportach wytrzymałościowych, zarówno letnich jak i zimowych – w lekkiej atletyce, pływaniu, w narciarstwie klasycznym ilość astmatyków sięga kilkudziesięciu procent. Obecność w tej grupie. 60 – 80 procent chorych jest zjawiskiem, co najmniej niepokojącym. Z pewnością astmę oskrzelową można uznać za ich chorobę zawodową. Jak każdą, należy ją leczyć.

Jedną z grupy leków używanych w astmie oskrzelowej są wziewne steroidowe leki przeciwzapalne, które rozszerzają oskrzela, wpływają na zdolność przenoszenia tlenu przez barierę płuco-krew.

W czasie medialnych dyskusji na temat astmy olimpijczyków powoływano się na wiele prac naukowych. Wiele z nich pochodzi sprzed kilku, a nawet kilkunastu lat. Według jednych poddawana jest w wątpliwość skuteczność poprawiania wydolności zawodników dzięki wziewnym, steroidowym lekom. Według innych – taka korelacja jednak istnieje.

Furtka w regulaminie
Jak przypomina profesor Jerzy Smorawiński, przewodniczący Komisji ds. Zwalczania Dopingu w Sporcie, kierownik Katedry Medycyny Sportu i Fizykoterapii Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu, zawodnicy cierpiący na astmę mogą używać ściśle określonych leków, w tym i tych z listy środków zakazanych przez Światową Agencję Antydopingową (WADA), w ściśle określony sposób i w odpowiednich dawkach.

– Te środki, w takich dawkach, jakie dopuszcza WADA, nie mają wpływu na wydolność organizmu. Oczywiście, po przekroczeniu pewnej dawki leki te zaczynają działać, jako substancje anabolizujące. Jestem głęboko przeświadczony, że decyzja WADA o wyłączeniach terapeutycznych, umożliwiających przyjmowanie określonych leków w określonych dawkach, została zbudowana na podstawie dokładnie przeprowadzonych badań fizjologicznych i wydolnościowych, które pokazały, że zażycie tych substancji w ilościach leczniczych u osób zdrowych nie ma wpływu na proces wysiłkowy – mówi portalowi rynek zdrowia.pl profesor Smorawiński.

Jest astma, jest leczenie
Podobnego zdania jest Marek L. Kowalski, profesor Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, alergolog, który prowadził badania nad astmą u sportowców.

– Astma jest chorobą, a choroba u wszystkich powinna być leczona. Jeśli nie jest, ludzie ci cierpią. Sportowcy powinni być tak samo traktowani jak inni, a nie gorzej, dlatego, że są sportowcami. To podstawowe założenie. Leki stosowane w dawkach leczniczych nie zwiększają zdolności do wyników sportowych, a w dawkach dużych zostają wykryte testami antydopingowymi – stwierdza profesor Kowalski.

Z kolei dr Stanisław Szymanik, lekarz Polskiego Związku Narciarskiego jest zdania, że dyskusja nad tym czy wziewne steroidowe leki przeciwko astmie zwiększają wydolność organizmu, czy tylko pomagają chorym sportowcom równać w szeregu do ludzi zdrowych, jest czysto akademicka.

– Czy te steroidy nie mają żadnego znaczenia? Gdyby nie pomagały, to z pewnością by ich nie stosowano – mówi doktor Szymanik.

Niedozwolone dozwolone
Rzeczywiście, dyskusja nad stosowaniem wziewnych leków steroidowych prowadzona nawet przez naukowców i autorytety wydaje się pewną zasłoną. Jest oczywiste, że każdy niedozwolony środek, między innymi leki z omawianej grupy steroidów przeciwko astmie, mogą zwiększać pewne parametry wydolnościowe, bo właśnie z tego powodu te leki znalazły się na liście niedozwolonych środków Światowej Agencji Antydopingowej.

Jak podkreśla Stanisław Szymanik, dyskusja przecież nie toczy się na temat leków stosowanych w leczeniu astmy, tylko o lekach z listy antydopingowej. Steroidowe leki mają działanie wyraźnie przeciwzapalne. Zdecydowanie wpływają na restytucję, długość okresu, w którym organizm po wysiłku fizycznym się regeneruje. Te leki z definicji rozszerzają drogi oskrzelowe, którymi powietrze transportowane jest do płuc, co z pewnością wpływa na poprawę wyników sportowych.

Zakazane, ale..
– Są co prawda prace, które twierdzą, że steroidy niekoniecznie zwiększają tę funkcję, ale są i takie, które dowodzą, że zwiększają ją w sposób znaczny. Na pewno ludziom chorym na astmę w dużo lepszy sposób pozwalają wentylować płuca w momencie skurczu oskrzela i to jest główna przyczyna tego, że te leki są stosowane w dyscyplinach typowo wydolnościowych. Nie mają one znaczenia na przykład w lekkiej atletyce na dystansach, gdzie biegnie sie na bezdechu – dodaje nasz rozmówca.