Cystoskopia (wziernikowanie pęcherza moczowego) - polega na bezpośrednim oglądaniu wnętrza pęcherza moczowego za pomocą wziernika zwanego cystoskopem, wprowadzonego przez cewkę moczową.

Badanie to umożliwia unaocznienie zmian zachodzących w pęcherzu moczowym i ujściach moczowodów. Stanowi ono niezwykle istotny element w rozpoznawaniu i różnicowaniu stanów zapalnych oraz guzów pęcherza moczowego. Niezwykle ważnym elementem badania - w przypadku podejrzenia guza pęcherza - jest pobranie wycinka do badania mikroskopowego. Ocena tkanki przez doświadczonego histopatologa pozwala nie tylko na wykluczenie, ale także w przypadku potwierdzenia tego rozpoznania, na wyznaczenie najlepszego w danym przypadku postępowania leczniczego. Przy pomocy cystoskopii ocenia się także stopień zalegania moczu w pęcherzu (np. w przypadku przerostu gruczołu krokowego). # Guzy pęcherza moczowego. # Gruźlica układu moczowego. # Wady rozwojowe cewki i pęcherza moczowego. # Kamica moczowa. # Zapalenie pęcherza moczowego. # Krwiomocz nieznanego pochodzenia. # Ocena zespolenia moczowodowo-pęcherzowego nerki przeszczepionej.

Przed wykonaniem badania pacjent powinien oddać mocz w celu opróżnienia pęcherza. U osób u których istnieje zwiększone ryzyko rozwoju zakażenia dróg moczowych podaje się 1-2 dni przed cytoskopią zapobiegawczą dawkę leków przeciwbakteryjnych. Decyzja o wykonaniu badania cytoskopowego lub jego poszerzonej wersji powinna być wynikiem konsultacji pomiędzy lekarzem prowadzącym (najczęściej nefrologiem) oraz wykonującym je urologiem. Ze względu na możliwość krwawienia w trakcie lub po badaniu celowe jest wykonanie podstawowych wskaźników układu krzepnięcia (czas krwawienia czas krzepnięcia). Badającemu należy zgłosić przed badaniem: # Skłonność do uczuleń. # Aktualnie przyjmowane leki. # Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna).

Pacjent do badania układa się na specjalnym fotelu z nogami zgiętymi w biodrach i kolanach pod kątem 90 stopni. Nogi pozostają oparte na specjalnych podporach. Lekarz przeprowadzający badanie przemywa ujście cewki płynem odkażającym, a następnie nakłada pastę zawierającą środek miejscowo znieczulający. Po zlokalizowaniu wyjścia cewki, cytoskop jest wprowadzany delikatnymi ruchami do pęcherza moczowego. Zdarza się, że przy oglądaniu pęcherza konieczna jest zmiana pozycji pacjenta w celu lepszego dotarcia do stwierdzonej zmiany chorobowej. Niekiedy w czasie obserwowania pęcherza pobiera się z wybranych miejsc wycinki (do badania histopatologicznego) przy pomocy drobnych szczypiec, w które wyposażony jest cystoskop. Czynność ta wykonywana jest bezboleśnie. W niektórych przypadkach, badanie uzupełnia się o badanie moczowodów. Wówczas, pod kontrolą obrazu widzianego w cystoskopie, wprowadza się do jego wnętrza cienki cewnik. Następnie w trakcie podawania przez cewnik środka cieniującego (kontrastu) wykonuje się prześwietlenie rentgenowskie i obserwuje powstający obraz na ekranie monitora. W stosownych momentach można wykonać dokumentację zdjęciową. Po zakończeniu badania lekarz usuwa cystoskop z pęcherza

Zgodnie z zaleceniami podanymi przez lekarza. Będą one zależne od rodzaju stwierdzonych zmian w drogach moczowych.

Istnieje możliwość przejściowego pojawienia się krwi w moczu (krwiomocz). Niekiedy po badaniu w wyniku wprowadzenia instrumentów medycznych do dróg moczowych, może wystąpić zakażenie dolnego odcinka układu moczowego. Wymaga to przyjmowania leków przeciwbakteryjnych przepisanych przez lekarza prowadzącego.