Wirusowe zapalenie wątroby, Żółtaczka

Wirusowe zapalenie wątroby, potocznie zwane żółtaczką, zaczyna się na ogół niewinnie: trochę podniesioną temperaturę, bólem brzucha, niekiedy wymiotami, bóle mięśniowo-stawowe, brak apetytu, powiększenie wątroby. Skóra, śluzówki i twardówki oczu ulegają zażółceniu, ponadto żółtaczce zwykle towarzyszy swędzenie skóry. Jest to objaw chorobowy spowodowany zażółceniem powłok skórnych i śluzówek przez wzrost stężenia bilirubiny we krwi. Może być ona następstwem m.in. upośledzenia wydzielania żółci (cholestaza). Wyróżnia się cholestazę zewnątrzwątrobową, gdy przyczyną jest utrudnienie odpływu żółci do dwunastnicy w drogach zewnątrzwątrobowych np. z powodu nowotworu albo konkrementów. Natomiast cholestaza wewnątrzwątrobowa spowodowana jest uogólnionym, toksycznym uszkodzeniem komórek wątrobowych albo tylko wybiórczym uszkodzeniem układu wydzielniczego żółci lub zmianami w przewodach żółciowych śródwątrobowych.

Spożycie zanieczyszczonej wirusem wody pitnej, mytych w niej owoców i innych surowych pokarmów, bliski kontakt z osobą zakażoną, kontakt z krwią zakażanej osoby, zabieg chirurgiczny w szpitalu, w czasie leczenia szpitalnego, przy przetoczeniu krwi, przy iniekcji, endoskopii, dializie, w sytuacji okołoporodowej, przy zabiegach stomatologicznych. Możliwe jest zakażenie podczas wizyty u fryzjera, kosmetyczki, w salonie tatuażu. Występuje możliwość zakażenia WZW podczas stosunku płciowego. Częste zakażenia występują u narkomanów poprze niezdezynfekowane igły i strzykawki używane wielokrotnie.

Z uwagi na niską odporność immunologiczną polskiej populacji, szczególnie u dzieci i młodzieży rośnie ryzyko wybuchu epidemii WZW typu A. Choroba szczególnie łatwo rozprzestrzenia się w dużych skupiskach, takich jak żłobki, przedszkola i szkoły. Wirus zapalenia wątroby typu B jest 50 do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV. W Polsce na każde 100 osób ? 1 lub 2 osoby są nosicielami wirusa typu B. Osoby z grup wysokiego ryzyka: osoby po transfuzjach krwi przed 92 rokiem, narkomani, osoby często hospitalizowane, dializowane, hemofilitycy, osoby po zabiegach i badaniach endoskopowych, dzieci po leczeniu nowotworów.

Wirusowe zapalenia wątroby typu A, B i C zagrażają uszkodzeniem wątroby prowadzącym do jej całkowitej niewydolności, co zagraża zgonem. Najczęstszą postacią niewydolności jest tzw. marskość wątroby powodowana przede wszystkim przewlewlekłym wirusowym zapaleniem typu B, jak też typu C. Wirus typu B jest niebezpieczny także dla innych narządów (np. serca). Zakażenie wirusem typu A chociaż przechodzone jest lżej ? może być długotrwałe, a wówczas pojawić się mogą zaburzenia hematologiczne, aplazja szpiku, ostra niewydolność nerek, a nawet ostra niewydolność wątroby prowadząca do zgonu.

Przestrzeganie higieny przy jedzeniu i piciu, higieny ciała, skuteczne szczepienie (WZW typu B), wykonywanie zabiegów szpitalnych i przetoczeń krwi tylko w sytuacjach koniecznych, używanie prezerwatyw przy stosunku płciowym, nie wykonywanie tatuaży, nie narkotyzowanie się.

Gdy wystąpi żółknienie moczu, skóry, białek oczu, kiedy pogorszy się ogólne samopoczucie.

Z chwilą rozpoznania choroby należy unikać styczności z innymi osobami ze względu na możliwość zakażenia. Zwracanie uwagi na zachowanie czystości, wygotowywanie pościeli, ręczników, chusteczek do nosa, itp. Używanie prezerwatyw przy stosunkach płciowych, stosowanie okresowych szczepień oraz okresowych badań odporności oznaczających poziom przeciwciał we krwi.

Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu A jest długie i uciążliwe. (Może też wymagać hospitalizacji, która trwa około 2-3 tygodni.) Terapia polega głównie na obserwacji i zapewnieniu choremu właściwych warunków: spokoju, odpowiedniej diety itp. Przeciw tej chorobie nie ma poza szczepionką i dietą odpowiednich leków. Specjalna dieta wymaga stosowania przez kilka miesięcy, co zwykle wymaga długotrwałej przerwy w pracy. Chociaż choroba zazwyczaj przebiega łagodnie i kończy się pełnym wyzdrowieniem - jednak u około 10 ? 20 % zakażonych następuje po pewnym czasie nawrót choroby, której objawy mogą utrzymywać się nawet do pół roku. Leczenie przewlekłego zapalenia wątroby typu B jest bardzo trudne i długotrwałe. Leczenie przebiega w szpitalu, przypomina kurację przy zakażeniu wirusem typu A, jednak trwa znacznie dłużej ? nawet 3 miesiące. Poza tym u 10% pacjentów choroba przechodzi w stan przewlekły, który powoduje postępującą martwicę wątroby. Celem leczenia WZW C jest eliminacja wirusa z organizmu, powrót do prawidłowych czynności wątroby ( prawidłowe wyniki odpowiednich testów wątroby) oraz do przeciwdziałania marskości i ryzyku raka wątroby. Istnieją jednak skuteczne metody leczenia. Obecnie dostępne są w Polsce dwa leki wskazane do leczenia przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C ? interferon i rybawiryna.