Gdy bolą stawy - choroba zwyrodnieniowa

W początkowym okresie choroby zwyrodnieniowej kolan leczenie można rozpocząć od miejscowego stosowania leków przeciwbólowych w postaci maści i żeli wcieranych w skórę 4-5 razy dziennie Dobre efekty daje fizykoterapia z wykorzystaniem żeli przeciwzapalnych, np. popularne ultradźwięki.

Leki podawane ogólnie w chorobie zwyrodnieniowej stosuje się głównie w celu zmniejszenia bólu. Skutecznymi lekami w zwalczaniu bólu zwyrodnieniowego są niesteroidowe leki przeciwzapalne, tzw. NLPZ (są to miedzy innymi paracetamol, diklofenak, piroxycam, ibuprofen, naproxen, ketoprofen). Z uwagi na działania uboczne leków przeciwbólowych o ich stosowaniu decyduje lekarz. Powinno się stosować równocześnie leki działające osłonowo na żołądek. Skuteczność poszczególnych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych jest właściwie porównywalna, chociaż występują znaczne różnice w reakcji na te leki u różnych osób. Paracetamol jest doustnym lekiem przeciwbólowym pierwszego wyboru i - jeśli jest skuteczny - preferowanym analgetykiem doustnym do przewlekłego stosowania. Po inne leki należy sięgnąć, gdy paracetamol okaże się nieskuteczny. Należy pamiętać o tym, że nie wolno przekraczać dawki dobowej.

Nie można zapominać o licznych działaniach niepożądanych leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Najczęstsze i najgroźniejsze powikłania po NLPZ dotyczą przewodu pokarmowego, układu krwiotwórczego i nerek. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do ich stosowania jest czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

Pamiętać należy także o tym, że nie należy stosować równocześnie dwóch lub więcej leków z tej grupy, ponieważ znacznie rośnie wtedy ryzyko wystąpienia skutków ubocznych bez zwiększania skuteczności leczenia.

Nowe leki przeciwzapalne i przeciwbólowe, które niedawno zsyntetyzowano to rofekoksyb i celekoksyb - nie wywołują działań ubocznych, które są związane z tradycyjnymi niesteroidowymi środkami przeciwzapalnymi.

U chorych ze zwyrodnieniem stawu kolanowego, gdy w kolanie pojawia się wysięk w jamie stawowej i miejscowe objawy zapalenia (ból, zaczerwienienie, nadmierne ocieplenie i obrzęk), jest uzasadnione stosowanie dostawowo preparatów steroidowych czasem z wcześniejszym odciąganiem ze stawu zgromadzonego tam płynu. Nie powinno się jednak wstrzykiwać steroidów do dużych stawów częściej niż 3-4 razy w roku, z obawy przed nasileniem uszkodzenia chrząstki stawowej.

Nadzieje wiąże się z nowymi lekami mającymi działać ochronnie na chrząstkę stawową (metaloproteazy, kwas hialuronowy, siarczan chondroityny). Rola tych środków w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów wymaga jednak dopiero ustalenia.

Chorzy z zaawansowaną chorobą zwyrodnieniową, u których dolegliwości bólowe nie ustępują po lekach i którzy mają coraz większe trudności w wykonywaniu codziennych czynności powinni skontaktować się z ortopedą w celu rozważenia wskazań i możliwości leczenia operacyjnego. Radykalną operacją z całkowitą wymianą stawu jest alloplastyka, czyli założenie endoprotezy (wewnętrznej protezy) stawu kolanowego lub biodrowego. U zdecydowanej większości chorych zabieg ten zapewnia znaczne zmniejszenie bólu i poprawę w poruszaniu się.

» Podsumowując

Powyższy artykuł stanowi jedynie zarys wiedzy o chorobie zwyrodnieniowej stawów. Pamiętać należy, że nie wszystkie dolegliwości stawowe powodowane są przez chorobę zwyrodnieniową – przyczyna może być inna – wówczas również leczenie i postępowanie jest zupełnie inne. W przypadku wątpliwości należy udać się po poradę do lekarza. Lekarz ma wiedzę dotyczącą chorób, ich profilaktyki i leczenia. Tylko porada lekarska oparta na osobistym zbadaniu pacjenta, wywiadzie chorobowym i badaniach dodatkowych zawsze gwarantuje postępowanie bezpieczne, takie, które może dać pożądany efekt zdrowotny.