Tomografia optyczna stosowana w okulistyce pozwoli na bezkontaktowe wykrywanie zmian aktywności neuronalnej siatkówki w procesach chorobowych. Może pomóc we wczesnym diagnozowaniu chorób i monitorowaniu ich postępów oraz w ocenie skuteczności leczenia. Takie metody badania aktywności tkanek nerwowych rozwija dr Iwona Maria Gorczyńska z Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Jej projekt badawczy zostanie sfinansowany ze środków programu LIDER Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Projekt dotyczy obrazowania czynności tkanek nerwowych za pomocą fourierowskiej tomografii optycznej OCT (ang. Optical Coherence Tomography - OCT). Dr Gorczyńska planuje rozwój metod oraz konstrukcję urządzeń pozwalających na rejestrację aktywności neuronów w modelu owadzim oraz wykrywanie procesów czynnościowych w siatkówce oka.
"Tomografia optyczna OCT jest techniką bezinwazyjnego i bezdotykowego obrazowania obiektów częściowo przezroczystych dla światła z zakresu bliskiej podczerwieni, z mikronową rozdzielczością" - tłumaczy badaczka. Dodaje, że dwuwymiarowe obrazy oraz trójwymiarowe reprezentacje wewnętrznej budowy są uzyskiwane poprzez poprzeczne skanowanie obiektu wiązką światła.
Jak wyjaśnia dr Gorczyńska, metodę stosuje się w obrazowaniu tkanek biologicznych. W diagnostyce wykorzystuje się ją w strukturalnym obrazowaniu siatkówki oka. Oprócz badania morfologii obiektów biologicznych istnieje możliwość wykorzystania technik OCT do analizy czynności tkanek, w szczególności tkanek nerwowych.
Naukowiec planuje skonstruować mikroskop optyczny z wykorzystaniem lasera strojonego oraz technik reflektometrycznych i fazoczułych oraz tomograf optyczny do okulistycznych badań czynnościowych. Zamierza także opracować metody pozwalających na analizę aktywności siatkówki oka ludzkiego.
"W przyszłości technika czynnościowej mikroskopii OCT może znaleźć bezpośrednie zastosowanie w badaniach neurologicznych jako metoda uzupełniająca elektrofizjologię. Jedną z aplikacji może być obrazowanie komórek lub tkanek nerwowych w modelach zwierzęcych" - uzupełnia dr Gorczyńska.
Jej zdaniem, bezkontaktowe, wysokorozdzielcze obrazowanie aktywności neuronowej może pomóc w badaniach dotyczących funkcjonowania układów nerwowych, wpływu substancji chemicznych na neurotransmisję, wykrywania zmian wywołanych uszkodzeniami lub rozwojem chorób, a także w opracowywaniu nowych terapii.
W pierwszej edycji programu "Lider" zainicjowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wybrano 23 spośród 202 zgłoszonych wniosków. Laureaci wykazali, że są przygotowani do podjęcia samodzielnej pracy badawczej wraz z utworzonymi przez siebie zespołem nad projektem, który znajdzie zastosowanie w praktyce. Na jego realizację każdy z nich otrzyma nawet do 1 mln zł.