Ameboza, nazywana też czerwonką pełzakową lub pełzakowicą, jest chorobą wywoływaną przez pierwotniaka Entamoeba histolytica.
Najbardziej powszechnym sposobem zarażenia amebozą jest droga pokarmowa. Choroba ta jest najbardziej rozpowszechniona w krajach tropikalnych, dlatego też przebywając tam należy zachować szczególną uwagę na to, co jemy i pijemy.
Należy także unikać możliwości kontaktu z odchodami (niesprawna kanalizacja blisko ujęcia wody, stosunek analny, kontakt z owadami).
Do najbardziej charakterystycznych objawów amebozy zaliczamy biegunkę, bóle brzucha, nudności, wzdęcia oraz gorączkę. Biegunka przy amebozie charakteryzuje się występowaniem krwi i śluzu.
Poza ostrą formą, choroba może przyjmować postać przewlekłą lub pozajelitową (prowadzącą do stanów zapalnych wątroby).
Aby postawić pewną diagnozę przy podejrzeniu amebozy, należy przeprowadzić testy laborytoryjne - badanie kału.
Do podstwowych metod zapobiegania rozprzestrzeniania się choroby zalicza się odpowiednie przygotowanie wody pitnej oraz przyjmowanych pokarmów, przestrzeganie zasad higieny osobistej (m.in. mycie rąk) oraz dbałość o czystość urządzeń sanitarnych.
Należy również zwracać uwagę na możliwość przenoszenia się pierowniaka przez muchy. Wiele źródeł wskazuje też stosunek analny jako czynnik zwiększający ryzyko zachorowania na amebozę.
W przypadku zdiagnozowania amebozy należy podjąć leczenie lekami przeciwpierwotniakowymi. Wizyta u lekarza jest konieczna, ponieważ nieleczona ameboza w ostrych postaciach może prowadzić do śmierci pacjenta.